Dag lezer,
Het concept van de ‘toxische relatie’, waarbij een geliefde, een familielid, vriend(in), baas of bazin je langzaam psychologisch en emotioneel uitholt, is inmiddels zo bekend dat zelfs tieners het gebruiken en bijvoorbeeld besluiten dat een boezemvriendin of klasgenoot ‘toxic is’.
Marinebiologen komen nu met nieuw onderzoek dat het concept ‘toxische relatie’ in een letterlijk en benauwend perspectief plaatst. Uit hun studie blijkt dat mannelijke blauwgestreepte octopussen de vrouwtjes daadwerkelijk met gif injecteren tijdens de voortplanting. De vrouwtjes zijn twee tot vijf keer groter dan de mannetjes, die het gif tetrodotoxine gebruiken om hen te verlammen, zodat ze niet opgegeten worden. Door het gif stoppen de vrouwtjes minutenlang met ademen, worden ze bleek en reageren hun pupillen niet meer op licht. “De paring eindigt wanneer de vrouwtjes weer controle krijgen over hun tentakels en de mannetjes wegduwen”, melden de onderzoekers.
Een concept dat uit de VS overwaait en hier nog niet erg bekend is, is ‘greenhushing’. Dat is het omgekeerde van ‘greenwashing’, waarbij bedrijven en instellingen hun ecologische inspanningen overdrijven. Onder druk van de vele aanvallen van president Donald Trump op klimaatwetenschappers en het thema klimaat, gaan steeds meer bedrijven, van Walmart tot Ford en Meta, hun klimaat-en milieu-inspanningen verdoezelen en minimaliseren. Ze willen hiermee voorkomen dat ze tijdens het Trump-tijdperk als zogenaamd ‘fout’ bestempeld worden.
Ondertussen zet de klimaatcrisis zich onverminderd door. Zo blijkt uit nieuw onderzoek dat bijna alle van de honderd meest dichtbevolkte steden wereldwijd zwaar getroffen worden door steeds extremer nat of droog weer. Zeventien van die steden, waaronder Jakarta en Dallas, kreunen onder een ‘klimaatzweepslag’. Dat is een snelle afwisseling tussen erg droge periodes, waarin waterbronnen opdrogen, en extreem natte periodes met overstromingen die de infrastructuur overweldigen, sanitaire systemen vernietigen en drinkwater verontreinigen. Die snelle afwisseling tussen natte en droge extremen maakt het moeilijk voor steden om zich voor te bereiden en te herstellen en dat kost levens en leidt tot materiële schade.
In Europa doen sommige bedrijven ook aan ‘greenhushing’, maar dan uit schrik om vanuit groene en linkse hoek zeker niet het verwijt te krijgen dat ze aan greenwashing doen. Raak daar als consument nog maar aan uit. Dat greenwashing nog altijd een probleem is, wijzen recente onderzoeken uit die keken naar ‘duurzame’ of ‘groene’ beleggingsfondsen. Ook in ons land bestaat het risico dat je denkt te investeren in een klimaatvriendelijk fonds, terwijl het eigenlijk fossiele brandstofproductie financiert.
De aanvallen van Trump tegen onafhankelijk wetenschappelijk onderzoek beperken zich niet tot klimaatonderzoekers. Universiteiten en wetenschappers tout court worden door de Amerikaanse president en zijn vicepresident JD Vance gezien als een bende arrogante, ‘linkse’ wijsneuzen die zwaar ingeperkt moeten worden. Daarom worden onderzoeksbudgetten gedecimeerd, wetenschappers ontslagen en onderzoeken of afdelingen die zich met zogenaamde ‘woke’-thema’s bezighouden (klimaat, ras, gender en ongelijkheid) gekortwiekt.
Of in de woorden van enkele Belgische wetenschappers die in de VS aan de slag zijn: “Deze regering wil universiteiten zien verkruimelen. Ze komen achter ons aan, en niemand is veilig.” De onzekerheid eist ook op persoonlijk vlak zijn tol. “Het voelt alsof er een olifant op mijn borst drukt”, zegt immunobioloog Koen Van Doorslaer. “Ik heb constant hoofdpijn, kan niet goed nadenken. De onduidelijkheid weegt zwaar. En ik denk dat dat precies de bedoeling is.”
En niet alleen wetenschappers en hun onderzoeksinstituten zijn slachtoffers van de strijd tegen de wetenschap. Ook talloze gewone burgers, zowel in de VS als elders in de wereld, dreigen dat te worden. Door Trumps beleid verdwijnt immers veel onderzoek dat nodig is om de volksgezondheid en de veiligheid te garanderen.
Een voorbeeld daarvan zijn de ontslagen bij het NOAA, het klimaatagentschap van de overheid, dat bij uitstek excellente en frequente informatie en voorspellingen biedt over onder andere weerextremen. Amerikanen zijn afhankelijk van dat agentschap om zich te kunnen beschermen tegen extreem weer.
Een ander voorbeeld zijn de bezuinigingen bij de US National Institutes of Health. Die dreigen de vooruitgang in het wereldwijde medische onderzoek af te remmen, aangezien de NIH de grootste investeringen ter wereld doen in biomedisch onderzoek.
Maar ook wanneer het over onze mentale gezondheid of over ongelijkheid in de zorg gaat, zijn de aanvallen vanuit het Witte Huis tegen de wetenschap zeer slecht nieuws. Neem bijvoorbeeld het onderzoek naar de impact van schermgebruik op onze kinderen. Zoals expert Tom Termote uitlegt, “laten we onze kinderen massaal in de steek” door hen te veel te laten scrollen. Maar wat hij ook benadrukt is, dat er nog veel meer onderzoek nodig is, bijvoorbeeld naar de vraag of er een verband bestaat tussen de sterke toename van mentale problemen en het gebruik van sociale media bij de jeugd.
“Daar zijn veel tegenstrijdige onderzoeken over”, zegt Termote. “Een recent Noors onderzoek ziet een causaliteit, terwijl een ander onderzoek juist zegt dat je door sociale media een netwerk buiten je kleine kring kunt opbouwen, wat heilzame effecten kan hebben. Er moet vooral een grootschalig onderzoek komen, zodat we definitieve conclusies kunnen trekken.” En hoewel niet alle grote onderzoeken altijd uit de VS komen, helpt het natuurlijk niet dat een land met zoveel onderzoekers en onderzoekscapaciteiten en -fondsen zwaar in die troeven gaat snoeien.
Hetzelfde geldt onder andere voor het onderzoek naar de ongelijkheid in de gezondheidszorg. Zo worden vrouwen nog altijd te vaak als ‘kleine mannen’ gezien door artsen en zorgverleners, waardoor ze vaak niet de juiste zorg krijgen, of het nu gaat om hartziektes, hersenaandoeningen of immuunziekten. Het onderzoek naar heel wat aandoeningen én medicatie heeft zich lange tijd enkel op mannen geconcentreerd en daarom is ook als het over de gezondheid van vrouwen gaat nog veel veel meer onderzoek nodig. En ook dan zijn minder onderzoekers en onderzoeksfondsen in de VS een opdoffer.
Uiteraard moeten universiteiten en andere onderzoeksinstellingen in de rest van de wereld hun deuren nu wagenwijd openzetten voor Amerikaanse ‘academici op de vlucht’. Maar hoe dan ook geeft dit Amerikaanse beleid de internationale wetenschap een knauw die in het nadeel is van gewone burgers.
Of zoals het wetenschappelijke tijdschrift Nature concludeert: “Een aanval op de wetenschap waar dan ook, is een aanval op de wetenschap overal.”
Bezorgde groeten,
De wetenschapsredactie
Geen opmerkingen:
Een reactie posten