THEATERKRANT
Richaar Deuzième
Een jonge acteur die dweept met Shakespeare en die hem zo graag wil spelen. Dat is Scott Reniers. Hij studeerde af aan Toneelacademie Maastricht én aan het Koninklijk Conservatorium van Antwerpen. Daar maakte hij zijn afstudeerproject Richaar Deuzième. Vol enthousiasme brengt hij het koningsdrama van Shakespeare in de bewerking van Tom Lanoye op de planken. In zijn uppie hoopt hij zijn gekoesterde liefde voor Shakespeare te delen met (jong) publiek.
De ophefmakende theatermarathon Ten Oorlog in 1997 heeft de jonge acteur Scott Reniers niet meegemaakt. Maar hij haalt voor zijn afstudeerproject er wel zijn materiaal uit; dol is hij op de bewerkingen van Tom Lanoye van de koningstukken van ‘The wars of the Roses’ van Willam Shakespeare. Scott houdt van taal, van de taal van Shakespeare, van de taal van Tom Lanoye.
In Ten Oorlog volgen zes koningsdrama’s op rij en elke koning kreeg van Lanoye zijn eigen taalregister. Ze werden als theatermarathon door de toenmalige Blauwe Maandag Compagnie (voorloper van het Toneelhuis) in regie van Luk Perceval opgevoerd. Het was dé voorstelling van het seizoen. Later volgden meerdere heropvoeringen, vooral van delen, maar ook van het gehele stuk. In 2015 werd de tekst door academici en theaterliefhebbers verkozen tot best speelbare stuk in de ‘canon der Nederlandstalige stukken’.
Jonge snaak Scott Reniers speelt nu helemaal alleen het eerste deel van Ten Oorlog. Hij maakt van deze koning ook wel een machtsgeile en narcistische modderfokker, maar hij focust vooral op de poëtische taal. In een blauwe broek die op gehouden wordt met rode bretellen op een wit hemd komt hij op. Achter zich aan sleept hij een grote koffer mee, die hij in het midden van een compleet lege speelvloer zet. Er is geen decor, en slechts een paar rekwisieten zullen in de loop van de vertoning uit de koffer gehaald worden, zoals een bezemsteel, een oude bidstoel, een gewaad, een hoedje en een oude deken.
Met veel bravoure verkondigt de speler zijn rol als Richaar aan in een Shakespeareaanse taal:
Ik zing van Richaar Deuzième. Een pop van sneeuw die nameloos aan ‘t smelten is in Bolingbroke, z’n schitterende zon. Een vorst die voor de rol van worm geen woorden vindt en zijn verhaal te grabbel wil gooien in uw stoffig dranklokaal.
Reniers speelt alle personages, al heeft hij natuurlijk een aantal weggelaten uit Lanoyes tekst. Daarnaast wendt hij zich meermaals als zichzelf rechtstreeks tot het publiek. Hij houdt dan een babbeltje, reageert ad rem en met mopjes en geeft uitleg over de liefde die hij koestert voor Shakespeare en diens taal (‘Hoe mooi zou het zijn als wij in het dagelijkse leven zouden communiceren in de taal van Shakespeare.’). Die regelmatige tussenstops zorgen voor wat humor en geven de toeschouwer even wat lucht. Als verteller-speler vat hij ook stukken verhaal samen zodat het publiek kan volgen.
De koning speelt Reniers met een kroon en met een rode das die hij laat knopen door iemand uit het publiek. Hij ziet eruit als een Trump, een ongeleid projectiel, even narcistisch en ongeremd in zijn besluiten, maar Richaars taalregister is van een totaal andere orde, met zijn verzen van vijfvoetige jamben, zijn volzinnen, zijn barokke taal vol metaforen. Als er andere personages aan het woord zijn, zet hij zijn kroon af. Bollingbroke, zijn neef die wraak neemt, beeldt hij uit met een holle rug, en diens tegenstander in een duel, Mobray, met gestrekte arm en wijsvinger, de stervende oom Jan van Gent met een gewaad op de koffer en een hoedje op zijn hoofd.
Wat Reniers hier toont is een krachttoer, hoe hij alles in zijn eentje brengt. Hij vertokt niet alleen de andere personages, maar ook de emotioneel verschillende personen die het personage Richaar in zich heeft, en die Lanoye bedoelt met Richaars zin: ‘Zo speel ik veel personen in mijn eentje.’ Die gelaagde subtiliteit mis ik, alsook suggestieve stiltes en verfijndheden in de voorstelling, maar ik laat mij innemen door de jeugdige hybris van de pas afgestudeerde en beginnende theatermaker.
Met een krachtige motivatie declameert Reniers onstuimig de teksten van Shakespeare, weet hij de poëzie over het voetlicht te brengen. En elk woord is te verstaan! (De laatste tijd zie ik nogal wat jonge acteurs die wel inventief spelen, maar wier verstaanbaarheid heel wat te wensen overlaat.) Met een niet te stuiten energie en overtuiging brengt hij de teksten, springt en danst hij als koning er op los, gaat hij van het ene personage over in het andere, en kondigt zijn einde in de gevangenis aan, waar Richaar geen koning meer hoeft te zijn, maar alleen zichzelf, als dichter.
Met de hulp en advies van regisseur Tom Van Dyck en schrijver Tom Lanoye heeft Reniers zijn project doorgezet. Hij hoopt nog lang een publiek op avondvoorstellingen en ook jongeren in schoolvoorstellingen en met begeleidende workshops warm te maken voor Shakespeare, voor de kracht van poëzie en van taal tout cour. Scott Reniers is een veelbelovend teksttheatermaker om in de gaten te houden. Op dit moment speelt hij bij Studio Antigone (de familie Croiset) de rol van Claudius in hun Hamlet.
Foto’s: Johan Pijpops
Geen opmerkingen:
Een reactie posten